Dominic Schrijer: van polarisatie naar vitale coalities
De in 1966 in Amersfoort geboren Dominic Schrijer heeft zijn hele werkzame leven in dienst gesteld van het openbaar bestuur. Hij was onder meer PvdA-wethouder in Rotterdam-Zuid en burgemeester van Zwijndrecht. Schrijer: “Ik heb een liefde voor de samenleving. En ik heb verstand van het openbaar bestuur.”
 Dominic Schrijer |
Toen Schrijer net met zijn studie begon, koos hij bewust voor een studie in Rotterdam, een keuze die zijn hele werkzame leven zou bepalen. “Ik vond het wel leuk om uit Amersfoort weg te gaan. Niet naar Utrecht of Leiden, maar Rotterdam, een hele nieuwe omgeving. Desondanks vond ik het ook wel eng. Rotterdam was toen namelijk helemaal geen studentenstad, maar een stad waar je echt je eigen weg moest vinden. Zelfs tegenwoordig, Rotterdam is niet af. Het lijkt in die zin wel een beetje op Berlijn. In Rotterdam kan je nog iets toevoegen.”
Aangezien zijn oog op de studie bestuurskunde was gevallen, lag het voor de hand dat hij ook politiek actief zou worden. Dat begon bij de Rotterdamse Universiteitsraad, waarop een voorzitterschap van de Rotterdamse Kamer van studentenverenigingen volgde. “Na mijn afstuderen ben ik vrij snel bij een adviesbureau gaan werken. In de avonduren was ik politiek actief.”
Achterstandswijk
Toen Schrijer met zijn vrouw in Rotterdam-Zuid ging wonen, maakte hij kennis met de problematiek van de achterstandswijken. Hij vertelt dat de meeste mensen juist wegtrekken uit Zuid, terwijl zij er juist gingen wonen. “Je gaat niet naar Zuid, je gaat weg van Zuid. Het is de achterstandswijk van Rotterdam. We zijn daar terechtgekomen en ik ben gegrepen door de sociale problematiek die zich daar, eigenlijk bij ons bij de voordeur, afspeelde.”
Schrijer hoefde de deur maar uit te gaan of hij maakte kennis met de opkomst van extreemrechts. “Wat nu in Nederland is gebeurd, gebeurde in 1992 in Rotterdam-Zuid”, vertelt hij. “De mensen die daar woonden, spraken ook over buitenlanders, alles wat je nu ook hoort.”
Er was duidelijk iets aan de hand, constateerde Schrijer, die besloot zich in de kwesties te verdiepen. “Ik zag zelf ook achteruitgang en verdriet om me heen. Ook merkte ik dat er ontevredenheid was. Alleen buitenlanders daar de schuld van geven, dat gaat de boel niet oplossen.”
Hij zag meer heil in het werken aan leefbaarheid: betere voorzieningen en scholing. Lange tijd zette hij zich hier in zijn vrije tijd voor in, tot hij in 1998 besloot het advieswerk vaarwel te zeggen. “Het advieswerk, dat geloofde ik wel. Wat ik hier doe is veel belangrijker.”
Hij zette zich in eerste instantie vooral in voor zijn eigen omgeving, waar hij de nodige successen boekte. Arbeiderswijken als Pendrecht en Zuidwijk werden onder zijn begeleiding gerevitaliseerd. “Ik heb dat niet in mijn eentje gedaan, dat vergt het soort vitale coalitie waar mijn boek over gaat. Een samenspel tussen heel veel verschillende actoren, om echt gefocust voor langere tijd in te zetten op een vraagstuk, voor het gebied of voor een vervolgaanpak. Dan lukt het. Dan los je het gewoon op met elkaar.”
Grote ego’s
In 2019 verliet hij de politiek, voor een groot deel vanwege de cultuurveranderingen binnen de politiek. “Je merkt dat de politiek in Nederland de laatste 20 jaar meer naar binnen gekeerd is geraakt. Raadsleden in de Tweede Kamer, maar ook in gemeenteraad, zijn steeds meer met elkaar bezig en steeds minder met de samenleving. Ik wil juist met de gemeenteraad de samenleving in. Niet elkaar vliegen afvangen in de raadsvergadering.”
Hij legde zijn ervaring vast in het boek ‘Groeien aan de Maas, de verbindende kracht van vitale coalities’ en deelt zijn kennis met de volgende generatie bestuurders. Zo probeert hij voedselbanken te ondersteunen in het smeden van vitale coalities, geeft een collegereeks bij Hogeschool Inholland en gaat het concept van vitale coalities inzetten voor de energietransitie.
Vitale coalities
Vitale coalities, het werd al even genoemd, draaien om het laten samenwerken van zeer uiteenlopende stakeholders. Schrijer vergelijkt het zelf met de verzuiling zoals die in het Nederland van de 20e eeuw gangbaar was. "Vroeger hadden we de zuilen. Je was katholiek , dus je ging naar de katholieke bakker en je dochter werkte als winkelmeisje bij die bakker. Je hielp elkaar. Dat deed je in eigen kring. Dat deden we in het klein, in de zuilen, maar dat deden we in Rotterdam ook in het groot.”
Om tot een goed groeimodel te komen is het belangrijk dat er balans bestaat tussen de verschillende betrokkenen. De naoorlogse wederopbouw is volgens Schrijer een goed voorbeeld van een vitale coalitie die aan vijf essentiële voorwaarden voldoet:
De beste coalities smeed je door elkaar in de ogen te kijken, maar digitale coalities kunnen net zo vitaal zijn. Hij vertelt dat je digitale coalities kunt gebruiken wanneer het ingewikkeld wordt. “Je bent dan verbonden met potentiële partners. Als je het dan in je eentje niet redt, kun je kijken met wie je nog zou kunnen samenwerken.”
Gedreven
Hoewel Dominic Schrijer al kan terugblikken op een lange reeks successen, zou hij graag nog meer grote projecten willen realiseren, bijvoorbeeld op het gebied van armoedebestrijding. “Ja, dat doe ik nu achter de schermen, maar ik wil het nog een keer aan de voorkant doen. Een groot vraagstuk, wat gewoon taai en ingewikkeld is. Ik geloof er echt in dat iets kan. Dat ook gewoon doen, met elkaar.”
