'Kostenbesparing als strategische hefboom in turbulente tijden'
De handelsoorlog tussen de VS en China verstoort toeleveringsketens en drijft de prijzen van grondstoffen en halffabricaten op. Tegelijkertijd krijgen bedrijven te maken met hogere importtarieven, langere levertijden en toenemende administratieve lasten. Kostenbeheer is daardoor een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen blijven investeren in innovatie, duurzaamheid en wendbaarheid.
In sectoren zoals het wegtransport stegen de lonen in 2024 met meer dan 6 procent, gevolgd door nog eens 4 procent begin 2025. Omdat loonkosten bij veel industriële en logistieke bedrijven tot wel de helft van de totale uitgaven uitmaken, heeft dit direct impact op de winstgevendheid. Nieuwe lasten, zoals de vrachtwagenheffing en hogere Duitse Maut-tarieven, versterken deze druk. Tegelijkertijd kunnen bedrijven de kosten vaak niet volledig doorberekenen, waardoor de marges verder onder druk komen te staan. Door de toegenomen internationale concurrentie verschuiven opdrachten vaker naar buitenlandse partijen, wat de prijsdruk op Nederlandse vervoerders verder vergroot.
Daarnaast groeit de noodzaak om te investeren in innovatie en verduurzaming. Middelgrote bedrijven erkennen dit belang, maar lopen aan tegen belemmeringen zoals beperkte toegang tot financiering, personeelstekorten en toenemende regeldruk. Nieuwe verplichtingen, zoals de wereldwijde CO₂-heffing op scheepvaartemissies, vragen bovendien om extra investeringen van bedrijven in de logistieke en maritieme sector.
De chemische industrie laat zien wat er gebeurt als de ruimte om te investeren ontbreekt. Door hoge energieprijzen, beperkte netcapaciteit en strenge milieueisen overwegen steeds meer chemiebedrijven hun productie uit Nederland te verplaatsen. De sector is in vijf jaar tijd al met 15 tot 20 procent gekrompen. Dit kan het begin zijn van een domino-effect: verdwijnen de chemiebedrijven, dan komen ook andere industrieën in de problemen die afhankelijk zijn van chemische grondstoffen en halffabricaten. Nederland dreigt zo een belangrijke strategische en duurzame industrie te verliezen aan landen als de VS en China, die wel actief investeren in productiecapaciteit.
Om dit te voorkomen is het essentieel dat bedrijven hun kostenstructuur grondig tegen het licht houden. Begin met het terugdringen van indirecte kosten, zoals overhead, inkoop en externe diensten. Automatiseer repetitieve processen in zowel de operatie als ondersteunende functies om efficiënter te werken. Herstructureer de supplychain voor consolidatie van leveranciers, lokale sourcing en risicobeheersing. En maak middelen vrij door te investeren in kernactiviteiten zoals digitalisering, productontwikkeling en verduurzaming.
Kostenbesparing mag geen doel op zich zijn. Het is een strategisch middel om ruimte te creëren voor groei en innovatie. Structurele vooruitgang vraagt om scherpe keuzes en een stevige financiële basis die begint bij grip op kosten.
Bijdrage door Stefan Starke, Boer & Croon
